Bij de scheepvaart komen veel verschillende afvalstoffen vrij, van de ‘normale ‘ huishoudelijke afvastoffen zoals glas, oud papier e.d., maar ook mengsels van giftige chemicaliën. Onderstaand is een overzicht van de meest voorkomende soorten afvalstoffen opgenomen. Daarbij is aangegeven onder welk deel van het MARPOL-verdrag, c.q. het Scheepsafvalstoffenverdrag deze afvalstoffen vallen.
| Overzicht scheepsafvalstoffen | MARPOL Annex | Scheepsafval-stoffenverdrag |
| Scheepsgebonden afvalstoffen : | ||
| Afgewerkte olie | I | A |
| Brandstofresten/sludge | I | A |
| Bilgewater/olie | I | A |
| Sanitair afval | IV | C |
| Vuilnis, waaronder verpakkingsmateriaal, voedselresten, stuwmateriaal, plastics | V | C |
| KGA, zoals oliefilters, poetsdoeken en verfresten | V | A/C |
| Restanten van de rookgasreiniging | VI | – |
| Ladinggebonden afvalstoffen: | | |
| Vloeibare ladingrestanten, oliehoudend | I | B |
| Waswater, oliehoudend | I | B |
| Ballastwater, oliehoudend | I | B |
| Vloeibare ladingrestanten, chemicaliënhoudend | II | B |
| Waswater, chemicaliënhoudend | II | B |
| Ballastwater, chemicaliënhoudend | II | B |
| Vaste ladingrestanten | V | B |
| Waswater vaste bulk | V | B |
Hieronder treft u van de belangrijkste soorten afvalstoffen een korte omschrijving aan. Daarbij is tevens aangegeven op welke wijze deze (soort) afvalstof verwerkt wordt.
Afgewerkte olie is oude smeer- en systeemolie . Van afgewerkte olie wordt nieuwe smeerolie of een brandstof worden gemaakt.
In het geval ballastwater wordt ingenomen in ongereinigde ladingtanks ontstaat verontreinigd ballastwater. Betreft het tanks waarin chemicaliën zijn vervoerd ontstaat chemicaliënhoudend ballastwater. Dit verontreinigde water wordt gezuiverd in afvalwaterzuiveringsinstallaties. Betreft het tanks waarin olieproducten zijn vervoerd ontstaat oliehoudend ballastwater. Het verontreinigde afvalwater wordt, na afscheiding van de olie, gezuiverd in afvalwaterzuiveringsinstallaties. De afgescheiden oliefractie wordt opgewerkt tot een brandstof of ingezet als secundaire brandstof.
Onder in de machinekamer van schepen bevindt zich de bilgeruimte. Hierin bevindt zich water dat verontreinigd is met olie en vet van lekkages en/of morsingen in de machinekamer. Van dit bilgewater/olie wordt het oliedeel afgescheiden van het water. De olie wordt verder opgewerkt tot een brandstofproduct of ingezet als secundaire brandstof. Het water wordt in een afvalwaterzuiveringsinstallatie zodanig gezuiverd dat het geloosd kan worden.
Niet meer bruikbare restanten van scheepsbrandstof en residuen van (zware) stookolie worden afgegeven als brandstofresten/sludge. Van deze brandstofresten/sludge wordt water en sediment afgescheiden. Uit de resterende olie wordt een brandstofproduct geproduceerd of ingezet als secundaire brandstof.
Van de bij het onderhoud in de machinekamer vrijkomende oliefilters wordt het metaal geschikt gemaakt voor hergebruik en uit de oliefractie wordt een brandstofproduct geproduceerd of wordt de oliefractie ingezet als secundaire brandstof.
Oliehoudende poetslappen worden ofwel gereinigd ofwel verbrand met terugwinning van energie.
Bij het gebruik van toiletten, douches en in keukens ontstaat sanitair afvalwater. Dit afvalwater wordt in afvalwaterzuiveringsinstallaties gereinigd.
Bij morsingen bij het laden en lossen en het reinigen van ladingruimten blijven vaste ladingrestanten die niet meer bij de lading kunnen worden gevoegd.
Bij het lossen van vloeibare lading uit ladingtanks blijft een klein deel van de lading achter. Betreft de lading chemicaliën dan ontstaan chemicaliënhoudend vloeibare ladingrestanten. Deze restanten worden hergebruikt indien mogelijk of vernietigd. Betreft de lading olieproducten dan ontstaan oliehoudende vloeibare ladingrestanten. De olie kan al dan niet na de afscheiding van water en/of sediment worden opgewerkt tot een brandstof of ingezet als secundaire brandstof.
Bij het onderhoud aan boord van schepen komen restanten verf, verfblikken en andere soorten verpakkingen vrij. Bij dit verfafval en andere verontreinigde emballage worden de restanten product van de verpakking gescheiden. De resterende verpakkingsmateriaal kan dan worden hergebruikt.
Net als bij huishoudens onstaat op schepen vuilnis. Wanneer dit vuilnis niet gescheiden wordt afgegeven, wordt het vuilnis zoveel in herbruikbare componenten zoals papier, karton, glas, kunststof, metaal, hout etc, gescheiden. Gescheiden aangeboden huisvuil wordt voor hergebruik naar recyclingsbedrijven gebracht.
Bij het schoonmaken van ladingtanks en ladingruimten ontstaat waswater. Dit waswater is verontreinigd met restanten product. Betreft het product chemicaliën dan ontstaat chemicaliënhoudend waswater. Dit verontreinigde water wordt gezuiverd in afvalwaterzuiveringsinstallaties. Betreft het tanks waarin olieproducten zijn vevoerd ontstaat oliehoudend waswater. Het verontreinigde afvalwater wordt, na afscheiding van de olie, gezuiverd in afv alwaterzuiveringsinstallaties. De afgescheiden oliefractie wordt opgewerkt tot een brandstof of ingezet als secundaire brandstof.
Schepen die nog zware stookolie als brandstof gebruiken hebben een rookgasreinigingsinstallatie om de rookgassen te zuiveren, een zogenaamde scrubber. Bij het gebruik van een scrubber ontstaat scrubber sludge. Deze scrubber sludge kan worden afgegeven aan havenontvangstvoorzieningen.
